Ειδικός Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης,
Διδάκτωρ Α.Π.Θ. - Μέλος Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Φυσιάτρων,
Διευθυντής Κέντρου Αποκαταστάσεως
Εισαγωγή
Η διάρκεια νοσηλείας και το τελικό αποτέλεσμα του προγράμματος αποκατάστασης πάντα είχε μεγάλο ενδιαφέρον ανάμεσα στους φυσιάτρους παγκοσμίως[1]. Σημαντικό σημείο αιχμής αποτελεί τον χρόνο που θα σταματά το πρόγραμμα αποκατάστασης σαν εσωτερικός ασθενής και θα συνεχίζει σαν ημερησίως ασθενής[2]. Υπάρχουν έρευνες που αναζητούν το καταλληλότερο πρόγραμμα αποκατάστασης ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς[3].
Σκοπός της εργασίας είναι να βρούμε τις διαφορές ανάμεσα στη διάρκεια νοσηλείας και του τελικού αποτελέσματος σε νοσηλευόμενους ασθενείς κέντρου αποκατάστασης Euromedica Αρωγή Θεσσαλονίκης. Οι ασθενείς, για λόγους μηχανοργάνωσης χωρίστηκαν σε 6 βασικές κατηγορίες: Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια, ΑΕΕ, Ορθοπεδικά περιστατικά Κακώσεις Νωτιαίου Μυελού ΚΝΜ, Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, Πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας, MS) και υπόλοιπες διαγνώσεις που περιλαμβάνουν, ρευματοπάθειες, ασθενείς πόνου, καρδιολογικούς ασθενείς κτλ. Το λειτουργικό αποτέλεσμα στο πρόγραμμα της αποκατάστασης αξιολογήθηκε με τη Λειτουργική Κλίμακα Ανεξαρτησίας (FIM Functional Independence Measurement)[4].
Τοποθεσία (Setting)
Το κέντρο αποκατάστασης έχει 220 κρεβάτια με 9 κρεβάτια μονάδας αυξημένης φροντίδας με 4 αναπνευστήρες.Το κέντρο λειτουργεί με βάση την διεπιστημονική ομάδα αποκατάστασης που περιλαμβάνει τη νοσηλεύτρια, τον φυσιοθεραπευτή, τον εργοθεραπευτή, τον λογοθεραπευτή για επικοινωνία και κατάποση. Επίσης περιλαμβάνει ψυχολόγους, νευροψυχολόγο, τεχνικό ορθωτικών και προσθετικών μελών. Συντονιστής της ομάδας αποκατάστασης είναι ο φυσίατρος[5].
Συμμετέχοντες
Συμπεριλάβαμε αρχικά όλους τους ασθενείς που εισήχθησαν στο κέντρο αποκατάστασης Euromedica Αρωγή Θεσσαλονίκης από 1/1/2011 έως 31/12/2012. Αρχικά κριτήρια εισαγωγής στην έρευνα ήταν να παραπεμφθεί ο ασθενής από δημόσιο νοσοκομείο ή ιδιωτική κλινική, και να έχει διάγνωση κατάλληλη για αποκατάσταση. Χωρίστηκαν σε 6 κύριες διαγνώσεις αποκατάστασης σύμφωνα με το πρόγραμμα μηχανοργάνωσης. 1. Μείζονα ορθοπαιδική επέμβαση, 2. Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ΑΕΕ, 3. Κρανιοεγκεφαλική κάκωση ΚΕΚ, 4. Κάκωση Νωτιαίου Μυελού ΚΝΜ, 5. Πολυνευροπάθειες, μυοπάθειες 6. Διάφορα που περιλάμβαναν πόνο, καρδιολογικούς ασθενείς[6] κτλ.
Διαδικασία
Το πρόγραμμα μηχανοργάνωσης που λειτουργεί στο κέντρο μας IASIS. NET επέλεξε τους ασθενείς που απαντούσαν σε αυτά τα κριτήρια και δόθηκε αρχείο Excel που περιλάμβανε όλους τους ανωτέρω ασθενείς. Η επεξεργασία των στοιχείων έγινε με το SPSS πρόγραμμα. Συνολικά βρέθηκαν 1161 ασθενείς και εισήχθησαν στην έρευνα. Εκατον εξηντα εννέα αφαιρέθηκαν λόγω απώλειας στοιχείων όπως ημερομηνία γέννησης, αρχικό ή τελικό FIM όπως επίσης και διάρκεια νοσηλείας λιγότερη από δύο μέρες στο κέντρο λόγω κοινωνικών ή ασφαλιστικών λόγω ή λιγότερο από 7 μέρες λόγω ιατρικών επιπλοκών θεωρώντας ότι η παροχή υπηρεσιών αποκατάστασης σε τόσο μικρό χρόνο είναι σαφώς περιορισμένη. Οι ασθενείς που εισήχθησαν στη μελέτη τελικά ήταν 992 και παρουσιάζεται στον πίνακα 1 ο μέσος όρος ηλικίας με την τυπική διακύμανση, το φύλο και η διάγνωση.
Ανάλυση δεδομένων
Το δείγμα μας ελέγχθηκε για στατιστικές διαφορές στις ακόλουθες μεταβλητές, ηλικία, φύλο, αρχικό και τελικό FIM, ιατρικές επιπλοκές. Ελέγχθηκε για κανονικότητα των δεδομένων με το Skewness test. Τ- test και One Way Anova ήταν οι δοκιμασίες που χρησιμοποιήθηκαν για να βρούμε στατιστικά σημαντικές διαφορές.
|
ΑΡΡΕΝΝ |
ΗΛΙΚΙΑ |
ΘΗΛΗ Ν |
ΗΛΙΚΙΑ |
|
|
ΑΕΕ |
160 |
70,67± 12,4 |
126 |
74,9± 12,9 |
|
ΚΝΜ |
15 |
46,53± 19,1 |
7 |
64± 23,45 |
|
ΚΕΚ |
20 |
52,50± 23,7 |
7 |
50,57± 27,5 |
|
ΟΡΘΟ |
175 |
65,9± 22,7 |
430 |
79,63± 10,5 |
|
MS |
9 |
49,4± 19,6 |
8 |
54,7± 13,5 |
|
ΔΙΑΦΟΡΑ |
23 |
62,87± 20,6 |
15 |
75,2± 8,68 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
402 |
65,91± 19,9 |
593 |
77,6± 12,4 |
Πίνακας 1. Αριθμός περιστατικών μέση ηλικία και τυπική διακύμανση ανάλογα με το φύλο και τη διάγνωση.
Αποτελέσματα
Οι ασθενείς με μείζονα ορθοπαιδική επέμβαση ήταν περισσότεροι από κάθε άλλη κατηγορία με αρκετά μεγάλη διαφορά στο αρχικό και τελικό FIM (αρχ. 53.28± 1.6 => τελ 64.8±1.87) με μέσο όρο παραμονής 59,27+3,1 και μέσο όρο ηλικίας 74.4 ± 23.06. Αντίθετα ασθενείς με ΑΕΕ ήταν 285 με μέση διάρκεια νοσηλείας 59.27±3.1 και μέσο όρο ηλικίας 71,8 ± 13,8.
|
Ν ΑΣΘΕΝΩΝ |
ΗΛΙΚΙΑ |
IOS ΜΕΡΕΣ |
FIM APX |
FIM ΤΕΛΙΚΗ |
|
ΑΕΕ 285 |
71.8 ± 13.8 |
59.2 ± 527 |
53.2 ± 27.1 |
64.8 ± 31.5 |
|
ΟΡΘΟΠ 603 |
74.4 ± 17.8 |
36.9 ± 28.8 |
75.5 ± 21.9 |
81.5 ± 23.1 |
|
ΚΝΜ 22 |
53.6 ± 21.1 |
66.2 ± 52.7 |
74.3 ± 28.1 |
78.4 ± 25.4 |
|
ΚΕΚ 27 |
49.0 ± 23.5 |
54.5 ± 66.9 |
46.4 ± 29.5 |
61.1±35.7 |
|
MS 17 |
51.7 ± 16.2 |
32.2 ± 31.5 |
90.9 ± 18.9 |
93.9 ± 19.2 |
|
ΔΙΑΦΟΡΑ 38 |
67.2 ± 17.8 |
28.3 ± 34.3 |
62.3 ± 25.8 |
72.9 ± 25.1 |
|
ΣΥΝΟΛΟ 992 |
71.8 ± 17.9 |
44.1 ± 40.6 |
66.8 ± 26.8 |
74.9 ± 28.1 |
Πίνακας 2: Αριθμός ασθενών, μέσος όρος ± sd της ηλικίας, της διάρκειας νοσηλείας, του αρχικού και τελικού FIM.
Υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στην ηλικία ανάμεσα των ΑΕΕ και ορθοπαιδικών επεμβάσεων και στις ΚΝΜ, ΚΕΚ και MS ασθενών. Επίσης στατιστικά σημαντική διαφορά υπήρχε στη διάρκεια νοσηλείας LOS των ορθοπαιδικών ασθενών και των ΑΕΕ. Το αρχικό λειτουργικό επίπεδο FIM των ασθενών με ΑΕΕ σε σύγκριση με τους ορθοπαιδικούς τους ασθενείς με ΚΝΜ και με MS. Το τελικό λειτουργικό επίπεδο FIM των ασθενών με ΑΕΕ και ΚΕΚ σε σύγκριση με τους ορθοπαιδικούς και τους MS.
Συζήτηση
Από τα προηγούμενα αποτελέσματα φαίνεται ότι οι ασθενείς με ΑΕΕ έχουν μακρύτερο πρόγραμμα αποκατάστασης σε σύγκριση με τους ορθοπεδικούς αλλά η διαφορά στο λειτουργικό επίπεδο που κερδίζουν είναι σαφώς μεγαλύτερο[7]. Θα πρέπει να δούμε ότι οι ασθενείς με ΑΕΕ[8] και ΚΕΚ έχουν τη μεγαλύτερη απώλεια λειτουργικότητας από όλες τις κατηγορίες διαγνώσεων που έχουμε[9]. Επιπλέον ο τρόπος έναρξης του προβλήματος είναι σαφώς αιφνίδιος και πολλές φορές επικίνδυνος για τη ζωή. Αντίθετα οι ορθοπαιδικοι ασθενείς σαφώς έχουν μικρότερη επίπτωση στο λειτουργικό τους επίπεδο, έχουν μεγαλύτερη ηλικία και μεγαλύτερα ή περισσότερα ιατρικά προβλήματα[10]. Για τους λόγους αυτούς φαίνεται ότι η διαφορά στο λειτουργικό επίπεδο τους δεν είναι μεγάλη. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι για τους ορθοπαιδικούς ασθενείς υπάρχει χρονικό όριο διάρκειας της αποκατάστασης από τα ασφαλιστικά ταμεία και γι αυτόν τον λόγο οι χρόνοι νοσηλείας είναι ιδιαίτερα χαμηλοί.
Η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών εμφανίζεται να είναι ορθοπαιδικοί ασθενείς με μεγάλη ηλικία. Αυτό είναι αυτονόητο καθώς μικρότεροι ασθενείς όταν έχουν μείζωνες χειρουργικές επεμβάσεις δεν χρειάζονται μακριά κλειστή νοσηλεία ή μόνο ανοιχτή ή ακόμα μόνο φυσιοθεραπεία που την πραγματοποιούν στο σπίτι ή σε κάποιο φυσιοθεραπευτήριο[11]. Οι ορθοπαιδικοί ασθενείς που χρειάζονται νοσηλεία είναι ασθενείς που χρειάζονται ιατρική φροντίδα και περιποίηση και έχουν αργό ρυθμό βελτίωσης[12]. Η ανάγκη για νοσηλεία βρίσκεται στα δύσκολα περιστατικά και όχι στα απλά. Η επιστροφή ενός υπερήλικα στο σπίτι μετά από ορθοπαιδική επέμβαση με ικανοποιητικό λειτουργικό επίπεδο σημαίνει βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς διευκόλυνση στην οικογένεια και στην κοινωνία[13]. Ας μην ξεχνάμε ότι ο πολιτισμός μιάς κοινωνίας φαίνεται από την φροντίδα που προσφέρει σε ανήμπορους και ταλαιπωρημένους.
Βιβλιογραφία
[1] Factors Predicting Inpatient Rehabilitation Length of Stay of Acute Stroke Patients in Singapore Woan Shin Tan, MSocSc, Bee Hoon Heng, MBBS, MSc (Public Health), FAMS Karen Sui-Geok Chua, MBBS, MRCP, FAMS, Kay Fei Chan, MBBS, MRCP, FAMS Arch Phys Med Rehabil 2009;90:1202-7
[2] Outcomes of Rehabilitation Services for Nursing Home Residents Murray PK, Singer M, Dawson NV, Thomas CL, Cebul RD. Arch Phys Med Rehabil 2003;84:1129-36.
[3] Comparing Stroke Rehabilitation Outcomes Between Acute Inpatient and Nonintense Home Settings Ferda O¨ zdemir, MD, Murat Birtane, MD, Razi Tabatabaei, MD, Siranus¸ Kokino, MD, Galip Ekuklu, MD Arch Phys Med Rehabil 2001;82:1375-9
[4] Anonymous]: Guide for the uniform data set for medical rehabilitation,
version 5.1, Buffalo, 1997, State University of New York at Buffalo
[5] Heruti RJ, Ohry A. The rehabilitation team. Am J Phys Med Rehabil 1995;74:466-8.
[6] The Information Systems Technologies In Rehabilitation Procedures
Giannakitzidis C, Hatzoglou N, Gkoumas C, Pasvantis D, Loizidis Proccedings of 18th European Congress of Rehabiliation Medicine June Thessaloniki 2009.
[7] Factors Affecting Short-Term Rehabilitation Outcomes of Disabled Elderly Patients With Proximal Hip Fracture Hershkovitz A, Kalandariov Z, Hermush V,
Weiss R, Brill S Arch Phys Med Rehabil 2007;88:916-21
[8] Mini-Mental State Examination, Cognitive FIM Instrument, and the Loewenstein Occupational Therapy Cognitive Assessment: Relation to Functional Outcome of Stroke Patients Zwecker M, Levenkrohn S, Fleisig Y, Zeilig G, Ohry A, Adunsky A. Arch Phys Med Rehabil 2002;83:342-5
[9] Mortality Over Four Decades After Traumatic Brain Injury Rehabilitation: A Retrospective Cohort Study Ventura T, Harrison-Felix C, Carlson N,
DiGuiseppi C, Gabella B, Brown A, DeVivo M, Whiteneck G. Arch Phys Med Rehabil 2010;91:20-9.
[10] Relationship Between Medical Stability and the Incidence of Death
and Emergency Transfer in Acute and Snbacute Rehabilitation. Noel Rao, MD Raymond E. Wright, PhD; Richard M. Smith, PhD Richard F. Harvey, MD. Arch Phys Med Rehabil Vol 76, November 1995
[11] Risk Factors for Death and Emergency Transfer in Acute and Subacute Inpatient Rehabilitation. Wright RE, Rat N, Smith RM, Harvey RF. Arch Phys Med Rehabil 1996; 77:1049-55.
[12] Geriatric Rehabilitation. 3. Physical Medicine and Rehabilitation Interventions for Common Disabling Disorders Roig RL, Worsowicz GM, Stewart DG, Cifu
DX. Arch Phys Med Rehabil 2004;85(Suppl 3):S12-7.
[13] Rehabilitation Outcome of Elderly Patients After a First Stroke: Effect of Cognitive Status at Admission on theFunctional Outcome Heruti RJ, Lusky A, Dankner R, Ring H, Dolgopiat M, Barell V, Levenkrohn S, Adunsky A. Arch Phys Med Rehabil 2002;83:742-9.
